Kök hücreler, insan vücudunda bulunan ve her türlü vücut hücresine dönüşebilen ana hücrelerdir. Bu "usta" hücreler vücudun neresinde bir onarım ihtiyacı varsa oraya giderek gereken hücre tipine dönüşür ve hasarı onarırlar. Kalp krizi geçirende kalbe; siroz olanda karaciğere; kemiği kırılanda kırık hattına giderek gerekli tamiratı yaparlar. Hangi tip hücre ve dokuya ihtiyaç varsa ona dönüşürler.

       Özellikle dört yerde daha fazladır: yeni doğan bebeğin kordon kanında; süt dişlerinde; kemik iliğinde ve uyarılmış çevresel kanda.
   Kök hücresi tedavisindeki en büyük zorluklardan bir tanesi uygun bir bağışçı bulmaktır. Uygun bağışçı bulunsa dahi, cerrahi işlemle kemik iliğinin alınması riskli ve pahalı bir süreçtir. Oysa çocukların süt dişleri, kolaylıkla kök hücresi elde etmek için ideal bir kaynaktır. Çünkü herhangi bir cerrahi işlem gerektirmez ve 5 ila 13 yaş arasında kendiliğinden düşen 12 uygun süt dişi bulunmaktadır.

          Genel olarak 3 tür kök hücre vardır. Bunlar totipoent, multipotent ve pluripotent kök hücrelerdir. Bir hücrenin totipotent olması bütün vücudun tüm organ ve dokularına dönüşebilmesi anlamına gelir. Bu hücreler plasenta ve amnios kesesi zarları gibi embriyo dışı dokulara da farklılaşma yeteneğine sahiptirler. Totiptent hücreler gelişmenin ileri evrelerinde pulirpotent hücrelere dönüşebilirler. Pluripotent hücreler totipotent hücreler gibi vücudun bütün hücrelerine dönüşmezler. Pluriptent bir hücre vücudun birçok hücresine dönüşebilecek yetenektedir. Multipotent hücreler gelişmenin daha ileri evresine ait hücrelerdir ve özelleşmiş hücre tiplerine farklıklaşabilirler. Örneğin, multipotent bir kan hücresi diğer özelleşmiş kan hücrelerine dönüşebilme kabiliyetine sahiptir.
    Bu açıklamaya bir örnek verecek olursak, totipoent hücreler ilkokul öğrencileri gibidir, gelecekte her türlü mesleğe yönlenebilirler. Pluripotent hücreler üniversite öğrencileridir hangi okulda okuyorlarsa o mesleği yapmak üzere hazırlanmaktadırlar. Multipotent hücreler ise üniversiteden mezun olduktan sonra bir meslek gurubunda alt dallara ayrılan uzmanlara benzetilebilir.
     

l Tedavide canlı hücrelerin kullanılmasının tarihçesi, 1960’lı yıllara kadar uzanıyor. Önce, kemik iliğinde bulunan bir grup hücrenin, kan sistemini oluşturan hücreleri yaptığı belirlendi. Başta kan kanseri olmak üzere birçok genetik kan hastalığının tedavisinde, bu hücrelerin sağlıklı bireylerden hastalara nakliyle başarılı sonuçlar elde edildi. (Halk dilinde ‘ilik nakli’ olarak anılır). Aynı yapıdaki hücrelerin dolaşım sistemindeki varlığı saptandı.

l Sonraki yıllarda gerçekleştirilen araştırmalar, kök hücrelerin yalnızca bulundukları doku ya da organın hücrelerine değil, sinir, kas, kıkırdak, kemik ve yağ hücrelerine dönüşebildiklerini gösterdi.

l Çok eskilerden beri varlığından haberdar olunan fakat sadece bulundukları doku ya da organların yenilenmesinden sorumlu hücreler olarak tanımlanan bazı hücrelerin de benzer yeteneklere sahip oldukları tespit edildi. Örneğin, deri tabakasının en alt katmanında bulunan ve genç bireylerde her 18 günde bir derinin yenilenmesini sağlayan bir grup hücre bunlar arasında. Bağırsaklarda ‘kripta’ adı verilen derin çukurcuklarda yerleşik, mukozanın yenilenmesini sağlayan hücreler de benzer özellikler taşıyor.

l Günümüzde, pankreas, böbrek ve karaciğer gibi yenilenme yeteneği olmayan ya da çok kısıtlı olan birçok organda, kalp ve merkezi sinir sistemi organlarında da (beyin ve omurilik gibi) ‘kök hücre’ler belirlendi.

 

   http://www.ferzankemali.com/detay.asp?id=112

   http://www.kokhucre.com/kokhucre.asp?kID=6

   http://www.gundem-online.net/haber.asp?haberid=23013

   http://www.kenthaber.com/Haber/bilim-teknoloji/Dosya/gundem/turkiyenin-kok-hucre-ussu/85c6087a-e2d8-4178-a51b-32ff4a9fd0b6